Mardin’de Roma devrine ilişkin villa kalıntısında Anadolu leoparının çene kemikleri bulundu

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Mardin‘in Kızıltepe ilçesinde Roma periyoduna ilişkin “villa kalıntısı”nda deniz canlıları figürlü mozaiklerin bulunduğu bölgede yürütülen hafriyatta, bir kaya mezarda Anadolu leoparına (Anadolu parsı) ilişkin 1500 yıllık çene kemikleri bulundu.

İlçe merkezine yaklaşık 30 kilometre uzaklıktaki Uzunkaya Mahallesi kırsalında, halk ortasında “Kela Hanma (Hanım Kalesi)” olarak bilinen alanda, Mardin Müze Müdürü Abdulgani Tarkan başkanlığında, uzman arkeolog ve sanat tarihçisi Volkan Bağlayıcı, müze uzmanı arkeolog Mehmet Şan ve takımların iştirakiyle yürütülen kurtarma hafriyatı devam ediyor.

Kazıda, Antik Roma’da merkezi bir yapı ve bunun etrafına yayılmış daha küçük ek yapıların oluşturduğu duvarlarla çevrili kırsal yerleşim yeri mozaikli villa rustica (çiftlik, kır evi) yakınlarında, 4 kaya mezar tespit edildi.

Kaya mezarın birinde yapılan incelemede, yaklaşık 10 beşere ilişkin kemikler ile hayvan kemiklerine rastlandı.

İncelemede, hayvana ilişkin bulguların, biyolojik çeşitlilik açısından son derece değerli bir tıp kabul edilen, jenerasyonu tehlike altında bulunan Anadolu leoparına ilişkin 1500 yıllık iki alt ve bir üst çene kemiği olduğu belirlendi.

“Bu, bölgede Anadolu parsına ilişkin bilinen en eski iskelet bulguları”

Kazı Lideri Abdulgani Tarkan, AA muhabirine, alandaki güney ve kuzey yamaçlarda bulunan kaya mezarlarda çalışma yürüttüklerini söyledi.

Kaya mezarlardan birinin 5 ve 7. yüzyılla tarihlendiğini, kaya mezarın dromos (antik çağda ekseriyetle tümülüs yahut toprak altındaki mezarlarda, mezar odasına girişi sağlayan dar ve uzun geçit, kordior) girişinin kısmen tahrip olsa da korunduğunu söz eden Tarkan, “Kaya mezarın içinde klineler (ölü yatağı) ve klinelerin önünde de sunak (adak adanan ve kurban kesilen dini yapı) yer almakta.” dedi.

Tarkan, bunun çok sık rastlanan bir durum olmadığını, birinci sefer bu bölgede kaya mezarda bir kline önünde sunağa rastladıklarını anlattı.

Mezarda da Anadolu parsının kemiklerini tespit ettiklerini belirten Tarkan, “İlk kez bir kaya mezarda Anadolu parsına ilişkin iskelet bulmuş olduk. Bu çok değerli bir gelişme. Anadolu parsı yakın yıllara kadar bölgede yaşamış bir tıp. Hala ülkemizde birkaç yerde görülen bir kedi çeşidi. Geçmişte de bu bölgede yaşamış Anadolu leoparının varlığını bu hafriyatta ispatlamış olduk. Bu, bölgede Anadolu parsına ilişkin bilinen en eski iskelet bulguları.” diye konuştu.

“Çok az bir arkeolojik kayıt olacaktır”

Kendilerine kemiklerle ilgili bilgi verildiğinde büyük heyecan duyduklarını anlatan Siddiq, şöyle konuştu:

“Üniversitenin zooarkeoloji laboratuvarında kemiklerin morfolojik tahlili yapıldı. Diş yapısı, 3 dişinin olması, çene yapısının düz olması ve referans örneklerle yapılan karşılaştırmalar sonucu bu çene kemiklerinin Anadolu parsına ilişkin olduğunu kesinleştirdik. Leopara ilişkin kemikler üzerinde kesik izleri var. O kesik izlerinden ve çene yapısından da katiyetle o periyoda ilişkin olduğunu söyleyebiliriz. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da bildiğimiz kadarıyla Anadolu parsına ilişkin rastgele bir yerleşimde kemik bulunmamaktadır. Bu kemikler birinci arkeolojik örnek olarak gösteriliyor. Hasebiyle bu epey değerli ve çok az bir arkeolojik kayıt olacaktır. Onun için bu kemikler sahiden çok heyecan vericidir ve kıymet gösteriyoruz.”

“Bölge Anadolu parsı için uygun bir habitat”

Doç. Dr. Siddiq, Anadolu’da yırtıcı büyük kedigiller familyasından Asya aslanı, Anadolu parsı ile vaşağın yaşadığını belirtti.

Özellikle Asya aslanının jenerasyonunun büsbütün tükendiğini lisana getiren Siddiq, Anadolu parsının da 1980’lere kadar kuşağı tükenen bir hayvan olarak bilindiğini lakin son yıllarda Türkiye’nin doğu bölgelerinde nadiren görüldüğünü kaydetti.

Anadolu parsının küme halinde değil tek gezen bir hayvan olduğunu anlatan Siddiq, “Bu hayvanlar mevsimsel olarak vakit zaman 300-500 kilometre hareket ediyor. Göç ederek nadiren geliyorlar. Arkeolojik hafriyatlarda bulduğumuz bilgiler, buranın uygun bir habitat olduğunu gösteriyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin dağlık bölümü Anadolu parsı için uygun bir habitat.” tabirlerini kullandı.