Hedep’li Gülcan Kaçmaz Sayyiğit: “İktidara Hizmet Eden Dinî Bir Eğitimin İnşası İçin Bu Bütçeler Kullanılıyor”

HEDEP Van Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde Milli Eğitim Bakanlığı‘nın bütçe görüşmelerinde; “Aralarında dini vakıf ve derneklerin de olduğu TÜGVA, TÜRGEV, İlim Yayma Cemiyeti, Ensar Vakfı ve gibisi kamu faydası gütmeyen kuruluşlara aktarılacak kaynaklarla birlikte düşünüldüğünde iktidarın yıllardır aslında ‘tek din, tek mezhep’ anlayışı temelinde kullandığı dini faaliyetlere ayırdığı bu kaynakların 2024’te de artmaya devam edeceğini çok net bir biçimde görebiliyoruz. İktidara hizmet eden dinî bir eğitim sisteminin inşası için maalesef bu bütçeler kullanılıyor, her geçen gün de bu bütçelerde artışlar meydana geliyor” dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde, 2024 yılı bütçe görüşmeleri devam ediyor. Kurulda bugün Ulusal Eğitim Bakanlığı ve bağlı kuruluşların bütçe, kesin hesap ve Sayıştay raporları görüşülüyor. Görüşmeler Ulusal Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in sunumuyla başladı. Komitede konuşan HEDEP Van Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, şunları söyledi:

“EĞİTİM BÜTÇESİNİN ULUSAL GELİRE ORANINA BAKTIĞIMIZDA DA OECD ORTALAMASI OLAN YÜZDE 6’NIN YARISINA BİLE ULAŞMIŞ DEĞİLDİR”

“Aslında eğitim herkese eşit şartlarda sunulması gereken temel bir insan hakkı olarak karşımıza çıkıyor, kamusal bir haktır ancak biz 2024 yılı MEB bütçesine baktığımız vakit 1 trilyon 92 milyar olarak belirlenen bir bütçe var karşımızda; bu hisse 2023 bütçesine nazaran 2 kattan fazla artmış üzere görünse de bu durum büsbütün bir yanılsamadır zira eğitimdeki en temel gereksinimler görmezden gelinerek hazırlanan 2024 Ulusal Eğitim Bakanlığı bütçesinin zarurî eğitim harcamalarını bile karşılamaktan uzak olduğunu görmek mümkün. Eğitim bütçesinin ulusal gelire oranına baktığımızda da OECD ortalaması olan yüzde 6’nın yarısına bile ulaşmış değildir maalesef ve hal böyleyken eğitim harcamalarının temel yükü büyük oranda maalesef velilerimizin sırtına yıkılmış durumda, zati geçim zahmeti yaşayan velilerimiz bu son süreçte bu usul siyasetlerle yeterlice bu yükün altında kalmak zorunda bırakılmıştır. Beraberinde bu neyi getiriyor? Okullarda, her ne kadar kabul edilmese de bağış, aidat ismi altında kimi pratiklerin açığa çıktığını gösteriyor. Velilerin yükünü bu halde daha fazla artıran siyasetler maalesef son yıllarda AKP iktidarı devrinde ziyadesiyle gündeme gelmeye başladı.

“İKTİDARA HİZMET EDEN DİNÎ BİR EĞİTİM SİSTEMİNİN İNŞASI İÇİN MAALESEF BU BÜTÇELER KULLANILIYOR”

Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinin büyük bir kısmını işçi masrafları oluşturuyor yani bunun yüzde 72,34’ünden oluşuyor ve toplumsal güvenlik devlet primi masrafları de yüzde 8,63’e tekabül ediyor. Bu bilgilere de baktığımızda aslında her yıl bütçeden en çok hissesi eğitime ayırdığınızı tez etseniz de bu hissenin yüzde 81’i zarurî olarak işçi harcamalarına giden bir bütçe. Ulusal Eğitim bütçesinden eğitime ayrılan hisseye baktığımız vakit 2002 yılında yüzde 17,18 iken bugün yüzde 9,16’ya kadar bir gerilemeyle karşılaşıyoruz. 2024’te Diyanet İşlerine ayrılan hisseye baktığımız vakit 91 milyar 824 milyonla 6 tane bakanlığı geride bırakan bir bütçeyle karşılaşıyoruz. Ortalarında dini vakıf ve derneklerin de olduğu TÜGVA, TÜRGEV, İlim Yayma Cemiyeti, Ensar Vakfı ve gibisi kamu faydası gütmeyen kuruluşlara aktarılacak kaynaklarla birlikte düşünüldüğünde iktidarın yıllardır aslında ‘tek din, tek mezhep’ anlayışı temelinde kullandığı dini faaliyetlere ayırdığı bu kaynakların 2024’te de artmaya devam edeceğini çok net bir formda görebiliyoruz. İktidara hizmet eden dinî bir eğitim sisteminin inşası için maalesef bu bütçeler kullanılıyor, her geçen gün de bu bütçelerde artışlar meydana geliyor.

“AKP İKTİDARI İDEOLOJİK HEDEFLERİNİ EĞİTİMİN HER ALANINDA YAYGINLAŞTIRMAK İÇİN ELİNDEN GELEN HER ŞEYİ YAPIYOR”

Siyasi iktidarın eğitime yönelik ideolojik müdahalelerinden biri inanç istismarına dayanan pratik uygulama ve söylemleridir. AKP iktidarı ‘tek din ve tek mezhep’ anlayışıyla aslında ideolojik gayelerini eğitimin her alanında yaygınlaştırmak için elinden gelen her şeyi yapıyor, bilhassa son yıllarda Diyanet İşleri, dini vakıf ve cemaatler eğitim siyasetlerinin oluşturulup uygulanmasında baş aktör rolünü üstlenmiş durumdalar. Bu süreçte vakıf ve derneklerle sayısız protokol imzalanıp eğitimin dinselleştirilmesinde cemaatlere özel misyonlar verildiğini hepimiz çok güzel biliyoruz. Bununla birlikte ne yapıyor iktidar? ‘Seçmeli’ ismi altında dini içerikli derslerin dayatılması, cemaat ve tarikatların vakıf ve dernek ismi altında okullara yerleştirilmesi, karma eğitime karşı telaffuzların fiili uygulama örneklerinin artması, tekrar, ‘değerler eğitimi’ ismi altında okul öncesi öğretimden yükseköğretime kadar tüm derslerin, eğitim uygulamalarının dinî içeriklerle donatılmasını görüyoruz ve bunu hiçbir formda kabul etmediğimizi de her seferinde teşhir edeceğimizin de altını buradan bir defa daha çizmek istiyorum.

“EĞİTİM İŞÇİLERİNİN ÇABASINI YILLARDIR YÜRÜTTÜĞÜ ANA LİSANDA EĞİTİM MESELEMİZ VAR”

Eğitim işçilerinin gayretini yıllardır yürüttüğü ana lisanda eğitim sıkıntımız var Türkiye’de ve yıllardır bu noktada rastgele bir adım atılmış değil. Türkiye’nin biyokültürel zenginliğine ve etnik çeşitliliğine karşın 2023 ve 2024 eğitim öğretim yılında maalesef bu zil yeniden tek lisanda çaldı. Pedagojik korkuları taşıması gereken Ulusal Eğitim Bakanlığı eliyle eğitim şahsen siyasi iktidarın denetimine alınmış ve bir kuruma dönüşmüş durumda. Yeniden, pedagojik realiteye, ülkenin ferdî ve toplumsal açıdan çok lisanlı bir ülke olmasına karşın ana lisanında eğitim hala bu topraklarda yasaklı bir formda karşımıza çıkıyor. Kürtçe başta olmak üzere Lazca, Çerkezce, Arapça ve öteki lisanlarda eğitime maalesef yer verilmiyor. AKP iktidarı aslında ana lisanında eğitimin zorunluluğunu seçmeli derslerle geçiştirmeye çalışıyor. Meğer milyonlarca insanın ana lisanı olan, milyonlarca insanın konuştuğu bir lisanın seçmeli ders olarak verilmesini biz kabul etmiyoruz.

AKP iktidarının yeniden tek lisan yaklaşımını terk ederek demokratik, bilimsel, çağdaş kıymetler üzerinde bir siyaset izlemesi gerektiğini vurguluyoruz. Bu tekçi yaklaşım, Kürt lisanlarındaki muvaffakiyet oranını da önemli formda etkiliyor. Muvaffakiyet sıralamalarına baktığımız vakit, tekrar Kürt çocuklarının yaygın olarak yaşadığı yerlerde muvaffakiyet sıralamasının en düşük olduğunu da görmekteyiz. Eğitimde muvaffakiyet sıralamasında son 10 ile baktığımız vakit Bitlis, Kars, Batman, Diyarbakır, Ardahan, Van, Mardin, Muş, Urfa, Ağrı, Şırnak, Hakkari olarak karşımıza çıkıyor. Bu çocuklar aslında zehir üzere, çok zeki çocuklar fakat az evvel belirttiğimiz, ana lisanında eğitim başta olmak üzere bölgesel eşitsizlikler, yatırıma ayrılan hissedeki eşitsizliklerden ötürü maalesef muvaffakiyet oranında bu türlü tablolar her alanda olduğu üzere tekrar eğitim alanında da karşımıza çıkan bir tablo.

“KHK’Lİ BİR EĞİTİM İŞÇİSİYİM VE ŞAHSEN SİZİN İMZANIZLA İHRAÇ EDİLEN BİR EĞİTİM EMEKÇİSİYİM”

Ben KHK’li bir eğitim işçisiyim ve şahsen sizin imzanızla ihraç edilen bir eğitim işçisiyim. KHK’leri siz şu halde hayata geçirdiniz: 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra darbecilerle hesaplaşma, devletin FETÖ’den temizlenmesi gerekçesiyle ilan edilen OHAL, süreç içerisinde şahsen AKP tarafından kendi muhaliflerini susturmak, emek ve demokrasi güçlerini baskı altına almak için kullandığı bir metot haline geldi. Bu süreçte toplumu en fazla etkileyen konulardan biri de binlerce kamu işçisinin KHK’lerle mesleklerinden ihraç edilmesi oldu. İhraçlardan darbe teşebbüsü öncesinde hem Gülen cemaatine hem de AKP hükümetinin siyasetlerine karşı çaba eden eğitim işçileri de maalesef bundan hissesini aldı. 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra ilan edilen OHAL kapsamında çıkarılan KHK’lerle 132 bin kamu işçisini vazifesinden uzaklaştırdınız. İhraç edilen kamu işçilerinin 41.705’i eğitim ve yükseköğretim kurumlarında çalışan arkadaşlarımızdan oluşuyordu. Bunun 34 bin 393’ü Ulusal Eğitim Bakanlığı bünyesinde, 7 bin 80’i de yükseköğretim bünyesinde çalışan arkadaşlarımız.

“İHRAÇ EDİLENLERE BİR SAVUNMA HAKKI BİLE TANIMADINIZ, BU HALİYLE TAM BİR SİVİL DARBE YAPTINIZ”

Beni açığa aldınız, yüz dokuz gün boyunca ben açıkta bırakıldım, sonra misyonuma iade edildim, sonra soruşturma gerekçesiyle müdür yardımcılığı misyonum sonlandırıldı, sonra farklı bir okula gitmem noktasında zorlandım ve yeni okulumda yalnızca iki günde toplam beş saat derse girdim, sonrasında 686 sayılı KHK’yle, gece mesleğimden ihraç edildim. Madem bu iş bu kadar titiz yürütülüyordu ben niçin yüz dokuz gün açığa alındıktan sonra işime iade ediliyorum, niçin bir yer değişikliği yapılıyor ve sonrasında niçin bir ihraç oluyor ? Bu, benim yaşadığım en kolayından zira bizim bu noktada önemli sorun yaşayan binlerce işçi arkadaşımız var. O kadar öngörülüsünüz ki ihraç edildikten sonra hakkında soruşturma başlatılan ve takipsizlik, beraat kararı almasına karşın ihraca münasebet gösterdiğiniz arkadaşlarımız var. İhraç edilenlere bir savunma hakkı bile tanımadınız, bu haliyle tam bir sivil darbe yaptınız, bunun altına imza attınız. Laik, bilimsel ve ana lisanında eğitimi savunan; emek, barış ve demokrasi gayreti yürüten eğitim işçilerinden intikam alırcasına hareket ettiniz. 2017’de kurulan OHAL Kurulunuz tam manasıyla oyalama komitesi vazifesi gördü. 22 Ocak 2023’te misyonu sona eren Komiteye Aralık 2022 tarihi itibariyle 127.292 müracaat yapılmış, yüzde 86’sının başvurusu reddedilmiş, yalnızca yüzde 14’ü kabul edilmiş; bu sonuç Türkiye için bir utanç kaynağıdır.

“2002’DEN BU YANA ÖĞRETMENLERİN AYDIN TARAFI HER GEÇEN GÜN AŞINDIRILMAYA ÇALIŞILDI”

AKP’nin iktidara geldiği 2002’den bu yana öğretmenlerin aydın tarafı her geçen gün aşındırılmaya çalışıldı, öğretmenlik teknik bir mesleğe dönüştürüldü; bununla öğretmenlik mesleğinin toplum ve okul üzerindeki tesiri, ülkenin sosyopolitik gelişimindeki rolü maalesef görünmez kılınmak isteniyor. Siyasi iktidar eğitim işçilerinin özlük ve mali haklarını her geçen gün azaltırken öğretmenleri yoksulluk sonunun altında bir fiyata yaşamaya maalesef mahküm etmiştir. Bilhassa Temmuz 2016’dan sonra takımlı atama yapmak yerine kontratlı atamalarla güvencesizliği eğitim işçilerine dayatan siyasetlerle karşı karşıyayız. Tekrar, mülakat dayatmasıyla atamalarda hakkaniyet gözetilmemiş, hak ihlalleri yaygınlaştırılmıştır. Bugün yüzlerce öğretmen atamayı beklerken fiyatlı öğretmenlik üzerinden emek sömürüsü şahsen Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından yapılıyor ve birçok öğretmen arkadaşımız minimum fiyatın altında çalışmak zorunda bırakılıyor.

AKP iktidarı geldiğinde ataması yapılmayan öğretmen sayısı 70 bin iken bugün 600 bin civarında ataması yapılmayan eğitim işçisi var. Bununla yedek iş gücü sayısının artırılma, devlet okullarında ve özel okullarda öğretmenlerin teminatsız, ucuz ve esnek çalışma şartlarına mahküm edilmek istendiğini çok yeterli biliyoruz. Atanmayan değil, ataması yapılmayan öğretmen vardır. Münasebetiyle önemli bir eğitim planlamasıyla öğretmenlerin atamasının yapılarak eşit işe eşit fiyat hakkının ve mesleksel özlük haklarının tüm öğretmenler için uygulanması davetinde bulunuyoruz. Öğretmenin sözleşmelisi, ücretlisi yoktur; öğretmen öğretmendir ve statüsü de kadroludur.”